Concertverslag Concert 75 jaar Slag om de Schelde 1 november 2019
The Armed Man, a Mass for Peace, Karl Jenkins
Sint Jacobskerk Vlissingen

VIER DE VRIJHEID – Een moment van troost

Tal van evenementen waren er rondom de herdenking van Vlissingen 75 jaar Slag om de Schelde. Kranten en weekbladen buitelden evenementsgewijs over elkaar heen over de slag die essentiëler bleek dan die om Arnhem.

Het armlastige Vlissingen geeft een voorzet, verenigingen schieten in, zo’n plaatje werd het nu ongeveer. Maar je hebt donateurs, instellingen en bedrijven nodig die geloven dat je zelfs tot iets bijzonders kunt komen. Zonder hen? Wij waren niets...

Het Zeeuws Concertkoor o.l.v. Pim Overduin, een initiatief van de Vlissingse Oratorium Vereniging, pakte groots uit. Er moesten bruggen worden gebouwd in een extra concert met een volwaardig programma voor de stad.

Op vrijdagavond 1 november 2019, 75 jaar na de landing op Vlissingen en Westkapelle, opende ons concert in de Sint Jacobskerk met ruimtelijk opgestelde trompetspelers, die een rijkelijk gekleurd intrada verzorgden, iedereen was er stil van. Van alle kanten trompetgeschal.

Hans Koeman heette het publiek welkom. Deze gepensioneerde Vlissinger kreeg het Comité Bevrijding Vlissingen in de schoot geworpen van de gemeente. Hij interesseert zich al levenslang voor de stad en verzorgt bijvoorbeeld dagelijks het vlagvertoon op Uncle Beach. Een oorlogs-verslaving, zou je kunnen zeggen.

Burgemeester Bas van den Tillaar diepte één van de persoonlijke oorlogsgeschiedenissen van dr. H.J. Jens op. Hij memoreerde dat de – wonderwel – lichtbeschadigde kerk al meteen na de bevrijding weer een rol speelde in het leven van de stukje bij beetje terugkerende Vlissingers. De niet-gelovige Rode Kruis arts Jens was er zeer geraakt door het daar gezongen Dankt, dankt nu allen God.

In de kerk van nu werden gemonteerde beelden vertoond van de oorlogshandelingen op Walcheren. Op een door Henk Tjoonk van Tjoonk Geluid, Video en Licht opgericht groot scherm – negen flatscreens tot één gekneed – waren die overal te volgen. Jacco Lamfers begeleidde de beelden op de vleugel met de celliste uit het ensemble. Er was gekozen voor het verstillende Spiegel im Spiegel van Arvo Pärt. Alsof het publiek al niet stil genoeg was.

Gemeentearchivaris Ad Tramper putte ook uit rijkelijk bij hem gedeponeerde documenten en las voor uit persoonlijke aantekeningen van brandweerman Frans Kopmels, die met zijn commandant Hazelhof door een schildwacht bewaakte Duitse kerstkonijnen stal, en later ongewild betrokken raakte bij de geallieerde invasie van zijn stad.

Inmiddels kriebelde het lichtelijk bij het Zeeuws Concertkoor. In de weken vooraf werd in het luchtledige een door Pim Overduin, samen met de op hiphop gebaseerde band De Hobbyisten, een mee te zingen koortje bedacht. Dat moest aansluiten op With Drooping Wings, een koor uit Purcells Dido and Aeneas, maar pas nadat mezzosopraan Helena van Heel in de aria When I Am Laid in Earth zou overtuigen.

Jacco Lamfers schreef de gemakkelijk klinkende overgang van Henry Purcell naar de hiphoprappers. De Hobbyisten, zij spelen met een strakke band, toonden zich al eerder op festivals paraat waar het om vrijheidsviering of verbindende bewegingen ging. Hun nummers Alles wat ik ben, De Stad, Frisse Start en Benieuwd werden passend na elkaar gebracht.

Voor veel koorleden een vreemde eend in de bijt, maar ook in de hiphop zijn getalenteerde jongens en meisjes aan het werk, die op hùn wijze inhoud geven aan vrijheid en jongerencultuur. Je kon zien hoe gemakkelijk hen dat afgaat, want ons afzijdig opgestelde concertkoor beantwoordde de geestdrift van de jongens onmiddellijk en klapte spoedig met de kerk mee. Dat kunnen koorleden nu thuis vertellen… Overigens, ik zal de laatste zijn die beweert dat een kerkruimte zich leent voor een hiphopgroep. Het onverwacht door elkaar zittende koor kwam aanvankelijk toch moeilijk uit de startblokken...

Zou het Zeeuws Concertkoor de volgende dag uitpakken met het grote Holland Symfonie Orkest, op onze vrijdag 1 november was creativiteit nodig en werd er gespeeld in kleinere bezetting. Piano, slagwerk, strijker, blazers en een glansrol voor organist Jos Vogel, die ontbrekende orkestpartijen letterlijk overbrugde vanaf het kerkorgel, richting het tegenover opgestelde koor. Via monitorscherm is er dan op het orgel contact met dirigent Pim Overduin om niet ‘uit te glijden’. Wat is er veel ervaring en ‘goeie smaak’ bij onze Jos!

The Armed Man van Karl Jenkins werd na de pauze voorgezet, een buitengewone oproep tegen oorlog en geweld in een zeer goed gevulde kerk. Het koor reageerde alert op de dirigent en volgde getrouw de soms langzame tempi.

Opstartend met het martiale L’Homme Armé, al bekend in de Late Middeleeuwen – ook toen trok men ten strijde – maar nu eens gevolgd door een oproep tot gebed door muezzin Akam Hoessein uit Middelburg.

De Vlissingse Oratorium Vereniging had het werk, net als het hier participerende koor Cantare uit Goes, eerder gepresenteerd, maar maakte in een projectmatige aanpak een rondgang door de provincie en deed goed van zich horen. In Breskens, in Goes, en tweemaal in Vlissingen. De oude foto’s, Vlissingen als oorlogsstad, dikwijls ingenieus gemonteerd door secretaris Martin Ruppert naar het nu, èn de projectie van de gezongen liedteksten op het grote beeldscherm werden gewaardeerd, hoewel wellicht gewaakt moet worden voor overdaad? Muziek spreekt zelf ook. Er was veel koper en ‘ruim’ slagwerk bijvoorbeeld. Dat is niemand ontgaan.

Toch, je kon een speld horen vallen bij het Kyrie, het a capella mannenkoor Save Me from Bloody Men, het Sanctus, Agnus Dei en Benedictus. Verstild klonk tot slot God Shall Wipe Away All Tears. Een moment van troost.

November 2019
door Henk Feij©, koorlid
 

Foto’s: Marieke Wiersum-Kempe
Ontwerp affiche: Tarquinius Noyon